امروزه از روان درمانی برای درمان بسیاری از اختلالات روانی استفاده می شود. واژه روان‌درمانی برای بسیاری از ما واژه ای آشنا است اما شاید خیلی با نحوه ساز و کار روان درمانی آشنا نباشیم. ممکن است بسیاری از مردم تصور داشته باشند که روان‌درمانی همان مراجعه به روانشناس و گوش دادن به صحبت های آن ها است. اما این فرآیند درمانی کمی اصولی تر و پیچیده تر از مراجعه به روانشناس و صحبت با او می باشد.
در واقع ، یک روانشناس می بایست سال ها در زمینه روان‌درمانی مهارت های لازم را دیده و یا با کار در کلینیک های روانشناسی ، تجربیات لازم را کسب کرده باشد. در این مطلب تعریف دقیقی از روان درمانی ارائه خواهیم کرد و اینکه چطور می توانیم با روان درمانی به خودمان کمک کنیم.
روان درمانی چیست؟
روان‌درمانی ، به مجموعه تکنیک های مختلف درمانی گفته می‌شود که با ایجاد تاثیرات مثبت بر روی افراد ، در درمان بسیاری از مشکلات روانی و اختلالات عاطفی، کاربرد دارند. هدف از روان درمانی ، ایجاد سلامت روانی ، برطرف نمودن برخی از مشکلات روحی و رفتارهای ناراحت کننده ، همچنین ایجاد تعادل در برخی باورها ، افکار یا احساسات و نیز بهبود روابط میان افراد و اجتماع می باشد.
روان‌درمانی را می توان ، اثر گذارترین شیوه جهت درمان بسیاری از مشکلات روان شناختی دانست. معمولا برای درمان اغلب اختلالات روانی از دو روش دارو درمانی و روان درمانی استفاده می گردد که نقش دارو درمانی را می توان کنترل بیماری و بهبود وضعیت بیمار دانست. اما روان‌درمانی نقش مهم تری را برای درمان ایفا می کند. بنابراین درمان اختلالات روانی بدون استفاده از فرآیند روان‌درمانی چندان نمی توانند موثر واقع شوند.
هدف اصلی روان درمانی
روان درمانی کمک می کند که در مورد خودتان بیشتر یاد بگیرید. به این معنی که ، فرد توان بیشتری را صرف سرمایه گذاری برای شناخت ابعاد درونی خود نماید. مثلا این که چطور گذشته خود را با زمان حال تطبیق دهید. یا این که از مسائلی که باعث بروز مشکلاتی در زندگی شما شده است ، آگاهی کامل کسب کرده و روش های برطرف نمودن این مسائل و یا تغییر در آن ها را یاد می گیرید.
هدف اصلی روان درمانی را می توان رسیدن به پختگی شخصیت ، توانایی حل و فصل مسائل و تعارضات درونی و بیرونی، شناخت کافی و درست از خود و بهبود احساس ارزشمندی دانست. شناخت صحیح و صادقانه از خود ، بزرگترین مسئولیت هر فرد در زندگی می باشد.
انواع تکنیک های روان درمانی
روان درمانی شامل تکنیک های مختلفی از روانشناسی است که اغلب از طریق مصاحبه و گفتگو با بیمار به شناسایی و ریشه یابی بیماری می پردازد. شما نیز می توانید با مطالعه این روش ها و استفاده در زندگی شخصی خود ، با استفاده از تکنیک های روان درمانی به خودتان کمک کنید. در ادامه به بررسی ده روش از تکنیک های روان درمانی می پردازیم که شامل :
۱- آموزش افزایش مهارت های بین فردی
از این تکنیک روان درمانی برای افزایش مهارت های بین فردی استفاده می شود که شامل آموزش نحوه ابراز عقیده و بیان احساسات و افکار به شکلی مناسب است. این روش برای بهبود روابط میان افراد مانند اختلافات خانوادگی و زناشویی، افسردگی، درمان پرخاشگری و روابط جنسی کاربرد بیشتری دارد.
۲- تکنیک حل مسئله
یکی دیگر از روش های روان درمانی، تکنیک حل مسئله است. با استفاده از این تکنیک ، بیمار یاد می گیرد که از دانش ، آگاهی و منابع موجودی که در اختیار دارد برای حل مسائل و مشکلات موجود استفاده نماید. عدم مهارت در حل مشکلات می تواند باعث ایجاد اختلالات گوناگون مانند افسردگی شدید ، استرس و اضطراب یا علت به وجود آمدن مشکلاتی در ازدواج و یا تربیت فرزند شود.
۳- آموزش شناسایی رفتارهای نادرست
افرادی که جهت درمان مشکلات روان شناختی خود به روان درمانگر مراجعه می کنند، با استفاده از یادگیری این تکنیک روان درمانی، می توانند کلیه رفتارهای نادرست خود را شناسایی کرده سپس با ترک آن ها رفتارهای مناسبی را جایگزین کنند.
۴- مدیریت استرس
مدیریت استرس یکی دیگر از مهم ترین تکنیک های روان درمانی محسوب می شود که این شیوه درمانی از مجموعه ای از روش های درمانی تشکیل شده است که یکی از آن ها ریلکسیشن می باشد. در این روش ، فرد بیمار آموزش های لازم را در مورد اثر استرس شدید بر رفتار و سلامت دریافت می کند. در این تکنیک فرد با کمک روان شناس عواملی که باعث استرس می شوند را شناسایی کرده و با استفاده از روش هایی همچون ریلکسیشن و یا دیگر روش های مراقبه و مدیتیشن ، استرس های خود را مدیریت کرده و به آرامش تبدیل می کند.
۵- آموزش مهارت های کلامی و غیر کلامی
در دنیایی که گفت‌وگو اولین ابزار بیان نیازهای انسان است ، عدم مهارت های کلامی و غیر کلامی ، فرد را به انزوا کشانده و باعث بروز برخی اختلالات روانی خواهد شد. داشتن مهارت در ارتباط با دیگران ، یکی از ابزار های موفقیت محسوب می شود. مهارت های اجتماعی شامل بخش وسیعی از رفتارهای فردی مانند گرمی و صمیمیت در روابط ، سهولت در صحبت کردن ، بیان همدلی با اطرافیان ، تماس چشمی و دیگر مهارت هایی که باعث ایجاد ارتباط راحت با اجتماع و سایرین می شود ، هستند.
۶- تغییر باورهای مشکل زا
این نوع از تکنیک های روان درمانی به افراد کمک خواهد کرد که تمامی تفکرات ناسالم خود را شناسایی کرده و پیامدهای منفی آن را در نظر بگیرند. سپس می توانند افکار سالم را جایگزین آن ها کنند.
۷- تکنیک مدیریت خشم
تکنیک مدیریت خشم نیز همانند تغییر باورهای مشکل زا ، باعث می شود که فرد بتواند به تفکرات ناسالم خود احاطه پیدا کرده و به عواقب و پیامدهای منفی آن توجه داشته باشد. سپس با استفاده از این تکنیک روان درمانی می تواند تفکرات سالم خود را جایگزین افکار ناسالم قبل نماید.
۸- تغییر عادت
یکی از آموزش هایی که به عنوان یک تکنیک روان درمانی به افراد ارائه داده می شود تغییر عادت های فرد می باشد. در این روش به مراجعه کننده این طور آموزش داده می شود که کلیه عادت های ناسالم و مخرب خود را شناخته سپس با استفاده از عادت های درست و سالم که متضاد با رفتار های قبلی هستند برای ترک عادات مشکل زا استفاده نمایند. به عنوان مثال از این تکنیک برای درمان برخی اختلال ها مانند مکیدن انگشت شست ، پلک زدن شدید و یا کندن مو استفاده می شود.
۹- تکنیک مواجهه
تکنیک مواجهه یکی از روش های مهم روان درمانی است که درمانگران از آن جهت درمان بسیاری از مشکلات روانشناختی استفاده می کنند. به کمک تکنیک مواجهه بیمار یاد می گیرد که به صورت تدریجی با محرکی که باعث علت استرس در او شده است مواجه شود.
به عنوان مثال شخصی که دچار ترس شدید از ارتفاع است برای اینکه بتواند با این ترس مقابله کند او را در مواجهه با این محرک قرار می دهند. البته این مواجهه باید به گونه ای باشد که در مقابل آن واکنش های نامطلوبی همچون ترس و فرار از خود نشان ندهند.
۱۰- تکنیک پذیرش
تکنیک پذیرش در روان درمانی ، به معنای شناخت و قبول کلیه اتفاق ها و رویدادهای نامطلوبی هستند که هیچ کنترلی نمی توان بر روی آن ها داشت. در این روش درمانگران با استفاده از روش هایی همچون انواع مراقبه ها به فرد مراجعه کننده کمک می کنند تا تمامی مسائل و مشکلات غیر قابل تغییر را که موجب ایجاد احساس ناخوشایند و دردناک می شوند را پذیرفته و به این ترتیب خود را از فشارهای روانی آزاد کنند.
استفاده از مشاوره های تخصصی مرکز مشاوره خانواده رایکو نیز می تواند اطلاعات دقیق تر و کامل تری را در زمینه بهترین تکنیک های روان درمانی در اختیار شما قرار بدهد.
نکات مهم و مشترک تکنیک های روان درمانی
۱- گوش دادن مهم تر از صحبت کردن است
معمولا در تمام انواع تکنیک های روان‌درمانی ، تلاش درمانگر بر این است که به بیمار کمک کند تا از طریق گوش دادن و صحبت کردن در مورد مسائل و مشکلات خود ، بتواند به هیجان ناشی از آن غلبه کند. نکته مهم در این فرآیند این است که ، گوش دادن مهم‌تر از صحبت کردن است.
۲- داشتن روحیه و امید
اغلب بیمارانی که تحت روان درمانی قرار می‌گیرند ، قبلا تمام تلاش خود را کرده‌اند تا بتوانند مشکلات خود را حل کنند اما موفق نبودند و به همین علت روحیه خود را از دست داده‌اند. قسمت مهم فرآیند درمان ، بازگرداندن روحیه است. در این فرآیند به بیمار کمک می‌شود تا بتواند بدون اتکا به دیگران مشکلات خود را حل کند.
۳- تخلیه هیجانات
افراد تحت درمان به وسیله روان درمانی ، از نظر هیجانی همواره در حال تحریک هستند و تکنیک های روان‌درمانی این فرصت را برای تخلیه هیجانات ایجاد می کند. البته ممکن است برخی از این هیجان ها به کندی و برخی دیگر به سرعت تخلیه گردند.
۴- وجود دلایل منطقی برای اختلالات
در تمام روش های روان درمانی ، برای اختلالات بیمار یک دلیل اساسی و منطقی معرفی می کنند که باعث می شود مشکل بیمار قابل درک تر شود. این دلیل توسط درمانگر به طور مفصل برای بیمار شرح داده می شود. بیان دلیل باعث می شود که مسائل قابل فهم‌تر شده و بیمار برای حل مشکلاتش جرات و اطمینان بیشتری پیدا کند.
۵- تلقین
برای تمام شیوه های روان‌درمانی یک جز دیگر به نام تلقین نیز وجود دارد. تلقین در هیپنوتیزم، به عنوان عامل تغییر استفاده می‌شود.
۶- رابطه درمانگر و بیمار
در اجرای تکنیک های روان درمانی ، رابطه بیمار با درمانگر بسیار با اهمیت می باشد و نتیجه روان‌درمانی تا حدود زیادی به این ارتباط بستگی دارد. برخی عناصر در این رابطه درمانی بسیار مهم هستند که عبارتند از:
توافق : توافق یعنی احساس هماهنگی بین دو طرف که منجر به ایجاد اعتماد و علاقه بیمار به ادامه همکاری برای درمان ایجاد می شود. توافق ، موثرترین فاکتور برای روان درمانی است.
انتقال : انتقال، یک نوع پیوستگی ناخودآگاه از جانب بیمار به درمانگر است که این پیوستگی به وسیله احساسات و گرایش‌هایی ایجاد می‌شود که شخص در اوایل زندگی نسبت به خانواده خود داشته است.
مقاومت : مقاومت در انواع روش های روان درمانی ، قابل مشاهده است. مقاومت از نیروهای خودآگاه و ناخودآگاه در بیمار به وجود می‌آید که با آوردن مطالب ناخودآگاه به سطح آگاه ذهن مخالفت می کند و در واقع یک نوع مکانیسم دفاعی برای مقابله با درمان محسوب می شود.
منبع:رایکو
- شنبه ۶ مهر ۹۸
- ۱۴:۲۵